KORENI FOTOGRAFIJE NOVOG SADA

Izuzetan događaj za fotografsku istoriografiju dogodio se 17. septembra 2015. predstavljanjem monografije „Koreni fotografije Novog Sada“ autora Borivoja Mirosavljevića MF FSJ. Pred prepunom svečanom salom Gradske kuće uz prigodan poetsko-muzički program izvođenjem dela Isidora Bajića i čitanjem poezije Jovana Grčića Milenka. Sa uvažavanjem i značaju knjige govorili su redom: predsednik Društva novinara Vojvodine Mladen Bulut, upravnica Galerije Matice srpske Tijana Palkovljević – Bugarski, muzejski savetnik u Muzeju Vojvodine Suzana Milovanović, direktor Istorijskog arhiva Petar Đurđev i sam autor Borivoj Mirosavljević. Ovo je osma po redu knjiga njegove kapitalne  „Antologije vojvođanske fotografije“, čiji je prvi tom objavljen 2000. godine.

Kao jedan od izdavača Društvo novinara Vojvodine ovom monografijom ponovo pokreće svoju izdavačku delatnost. „Samo onaj novinar koji napiše vrednu knjigu je zaokružio svoj novinarski rad“ istakao je Mladen Bulut, nadajući se da će Mirosavljevićevo zalaganje za Muzej fotografije jednog dana postati realnost, i da će mu se želja ostvariti.

Tijana Palkovljević – Bugarski je rekla da je ova knjiga ujedno obeležavanje 160 godina od osnivanja prvog stalnog ateljea u Novom Sadu, istakavši da je Borivoj Mirosavljević čest saradnik i savetnik za fotografsku građu Galerije Matice srpske. Naglasila je značaj portretne fotografije novosadskih ateljea, koja je zastupljena u ovoj knjizi, i pionirsku ulogu u promovisanju fotografije fizičara prof. dr Atanasija Stojkovića, koji je u svojoj knjizi „Fizika“ još 1801 prvi put na srpskom jeziku objasnio nastanak slike pod dejstvom svetlosti.

Suzana Milovanović je govorila o značaju fotografije kao istorijskog izvora. Fotografija se zbog svog objektivnog prikaza fizičkih objekata može smatrati primarnim istorijskim izvorom modernog doba. Neodvojiva je od događaja za razliku od ostalih likovnih umetnosti i mnogih drugih muzejskih predmeta, ali i ona svakako jeste muzejski predmet. Prtretne fotografije XIX veka su na najbolji mogući način predstavljale osobu, njegov status u društvu, pa se kroz te fotografije može posmatrati razvoj srpskog građanskog društva – istakla je Milovanovićka.

Petar Đurđev direktor Istorijskog arhiva, koizdavača ovog izdanja sa Društvom novinara Vojvodine, je pomenuo da je u Istorijskom arhivu osnovan legat Pavla Đisalova, a da je postignut  sporazum o postojanju legata Borivoja Mirosavljevića. Istina je da je Novom Sadu učinjena nemerljiva šteta uništenjem nekolika foto-arhiva, od kojih uništenje arhive „Zlatnog oka“ (međunarodne izložbe fotografija), i arhive Foto kino kluba „Branko Bajić“ predstavlja štetu za istoriju fotografije Novog Sada i Vojvodine, naglasio je Đurđev. Istorijskom arhivu je bila čast da učestvuje u realizaciji na ovako značajnoj monografiji, pa će svakako podržati ideju i višedecenijsko zalaganje Borivoja Mirosavljevića za stvaranje Muzeja fotografije. Očekuje se da će Novi Sad kroz formu javno-privatnog vlasništva dobiti konačno ovakav muzej.

Na kraju je autor knjige „Koreni fotografije Novog Sada“ – Borivoj Mirosavljević zahvalio prisutnima i učesnicima koji su govorili o knjizi i posebnu zahvalnost je uputio ogranku SANU u Novom Sadu koja je podržala ideju o Muzeju fotografije i akademiku Vojislavu Mariću čija je bogata porodična fotografska arhiva poslužila  kao bogat izvor materijala za knjigu. Mirosavljević je primetio da je fotografija promovisana u Novom Sadu pre nego je prešla Savu i Dunav.

Prvi film (nepoznatog autora) snimljen 1897. na nekadašnjoj železničkoj stanici u Novom Sadu je prvenac na Balkanu, i nastao je skoro desetak godina pre filmova braće Manaki u Bitolju. U godinama od 1973- 1993 Novi Sad je bio centar svetske fotografije sa čuvenom izložbom „Zlatno oko“, a Srbija je jedina zemlja u Evropi koja nema Muzej fotografije – podsetio je Mirosavljević, pa se nada da će nadležni imati za to sluha.

Završio je Mirosavljević svoje obraćanje prisutnima prvom rečenicom iz monografije „Fotografi su ušli u mrak, da bi nas iz njega izvukli“ što su prisutni pozdravili dugim aplauzom.

Tekst i fotografije:

Milovan Ulićević